Kelebihan dan kekurangan sukuk blockchain : satu sorotan literatur

Abstract

Blockchain merupakan teknologi inovasi baru yang berpotensi menawarkan pelbagai manfaat kepada masyarakat kerana ia boleh diaplikasikan dalam pelbagai industri termasuklah industri kewangan. Kewujudan teknologi blockchain dilihat dapat menjadi satu pelengkap dalam pasaran modal Islam khususnya sukuk memandangkan amalan sukuk masih mempunyai isu seperti kemungkiran janji pembayaran, kekaburan risiko, proses penerbitan dan transaksi yang memakan masa yang lama dan kos yang tinggi. Oleh yang demikian, kajian ini merupakan kajian tinjauan awal untuk mengenalpasti kelebihan dan kekurangan yang terdapat dalam sukuk blockchain. Justeru, kajian ini dijalankan secara tinjauan dengan menggunakan kaedah kajian kualitatif yang berasaskan analisis kandungan. Hasil tinjauan awal kajian ini mendapati bahawa elemen-elemen seperti transparency, traceability, pantas, memudahkan, menjimatkan dan meluaskan pasaran sukuk yang terdapat dalam sukuk blockchain mampu menambaikkan lagi penstrukturan sukuk yang sedia ada dan mengatasi masalah-masalah yang terdapat dalam pasaran sukuk. Namun dalam masa yang sama terdapat juga cabaran dan risiko dalam sukuk blockchain seperti kekurangan dari sudut undang-undang, masalah teknikal dan penyesuaian masyarakat dalam mengaplikasikan sukuk blockchain. Walaubagaimanapun, dapatan kajian lepas mendapati kelebihan sukuk blockchain mengatasi kekurangan yang terdapat dalam sukuk blockchain dan mampu menyelesaikan masalah yang terdapat dalam sukuk semasa. Teknologi blockchain telah berjaya membuktikan kerberkesanannya dalam sistem wakaf dengan peningkatan tahap ketelusan operasi, mengurangkan kesilapan dan meningkatkan kualiti pengurusan sekaligus menjadikan lebih efisien. Oleh yang demikian, kajian ini mendapati kelebihan sukuk blockchain dapat menjamin keselamatan data sukuk daripada digodam oleh pihak lain, mencegah risiko kemungkiran bayaran, meningkatkan kualiti operasi penerbitan sukuk dari sudut transparency dan traceability sekaligus meningkatkan ekonomi negara menerusi daya tarikan pelaburan dalam sukuk blockchain. Manakala kekurangan sukuk blockchain merangkumi kesukaran pengawalan operasi sukuk blockchain agar selaras dengan prinsip Syariah kerana ketiadaan undang-undang yang khusus. Kesilapan perisian dalam sukuk blockchain juga boleh terjadi kerana ia masih dalam fasa permulaan dan memerlukan kepada suatu jangka masa bagi proses penyesuaian masyarakat terhadap sukuk blockchain. Kajian ini diharapkan dapat membuka ruang dan peluang untuk mengaplikasikan sukuk blockchain dan memberi manfaat dari sudut pengetahuan kepada semua golongan masyarakat khususnya kepada yang terlibat secara langsung dalam sukuk agar pasaran sukuk terus berkembang seiring dengan perkembangan semasa sekaligus menyumbang kepada kemajuan negara dan mematuhi prinsip syariat Islam.