Al-Murabahah: implikasi terhadap kestabilan kewangan dan model kewangan Islam

Abstract

Antara kontrak urus niaga yang penting dalam Islam adalah kontrak cuqūd al-mucawadat atau kontrak pertukaran, iaitu sejajar dengan hakikat bahawa Islam menghalalkan jual beli dan mengharamkan riba. Bagi perbankan Islam, kontrak-kontrak pertukaran yang lazim digunakan untuk tujuan pembiayaan ialah kontrak pertukaran secara tangguh (deferred contracts of exchange). Dalam perbankan Islam kontrak ini dizahirkan dalam bentuk pelbagai kontrak al-murabahah atau harga tokok (mark-up price). Analisis berdasarkan teori wang endogen, iaitu teori yang berasaskan pandangan bahawa bekalan wang tidak ditetapkan oleh bank pusat sebaliknya ditentukan oleh sistem perbankan dan orang ramai, mendapati bahawa kontrak almurabahah mencipta wang dan lebih penting lagi, wang dalam kuantiti yang amat berkait rapat dengan keperluan pembiayaan aktiviti benar ekonomi. Justeru, al-murabahah menghasilkan penawaran wang yang lebih menjamin kestabilan kewangan (monetary stability) berbanding wang yang tercipta hasil kontrak hutang berasaskan kadar bunga. Hakikatnya dana kontrak al-murabahah merupakan komponen terbesar pembiayaan perbankan Islam. Penemuan-penemuan ini sekali gus menolak pandangan kebanyakan ahli ekonomi Islam bahawa sistem kewangan Islam harus dimodelkan semata-mata berasaskan prinsip perkongsian untung dan rugi. Sebaliknya model yang mengambil kira prinsip dan kaedah al-murabahah adalah lebih sesuai dalam memberi gambaran tentang sistem kewangan Islam.